Historia
Hai novas que datan a súa fundación no ano 928, por parte dos condes Álvaro e Savita. Con todo, algúns historiadores mencionan a existencia dunha comunidade monástica xa na segunda metade do século VI. Esta comunidade estaría formada por monxes fuxidos de San Clodio de León ao ser perseguidos por suevos arrianos. Durante o reinado de Alfonso VI e baixo o dominio na zona de Raimundo de Borgoña, ponse a disposición dos monxes negros da orde de San Benito, quedando constancia da construción da igrexa en documento do ano 1158 do abade Pelagio, no que se menciona a asistencia á consagración de D. Bernardo bispo de Zamora, D. Martín bispo de Ourense e Pedro Helías arcebispo de Santiago. Esta comunidade Benedictina convertérono nun núcleo agrícola próspero. Desde el introduciuse o cultivo da vide nesta zona, hoxe orixe do viño do Ribeiro. A partir de 1225 e até a exclaustración, o mosteiro únese á reforma cisterciense quedando vinculado ao Mosteiro de Melón sendo por tanto unha filiación indirecta de Clairvaux. Pasou por unha escura etapa de abandono ata que foi de novo habitado por monxes benedictinos procedentes do non moi afastado Mosteiro de Samos nas postrimerías do século XIX. Desde entón, a vida monástica perdurou en San Clodio de Leiro até os últimos anos do século XX.
Estado actual
Foi rehabilitado como hotel monumento, polo cal se atopa en perfecto estado de conservación. Ademais, nel atópase o primeiro spa de Galicia con tratamentos de vinoterapia. A visita aos claustros e igrexa é libre. O resto das dependencias son para uso do restaurante e o hotel.
Que ver?
1. Igrexa. Leva o nome de Santa María, é de estilo gótico e conta con tres ábsidas en correspondencia coas naves. A imaxe da virxe ocupa o retablo maior rodeada de santos e santas das ordes que nalgún momento ocuparon o mosteiro. Estilo tardorrománico cisterciense, propio de finais do século XII e comezos do XIII. Conta con tres ábsidas en correspondencia coas naves de catro tramos. O cruceiro e as naves foron reformados ao construírse as bóvedas de crucería estrelada. Soamente conserva a cuberta orixinal, a zona ocupada polo coro alto.
a. Pinturas murais. Conserva un bo exemplo da pintura románica medieval. As pinturas murais de San Clodio, posúen todas as características da pintura románica: as formas xeométricas, as súas figuras debuxadas con certo primitivismo, as cores brillantes que achegan luz ao templo, a ausencia de perspectiva e de paisaxe e a temática relixiosa. Destaca o seu inconfundible pantocrátor, un dos temas máis recorrentes da época.
2. Dependencias monacales. O mosteiro non conserva ningunha dependencia medieval na actualidade. Na súa fachada de estilo barroco (S.XVII), destacan os escudos de España; o do propio mosteiro e o da congregación de Castela.
a. Claustro procesional. Substituíu ao medieval. É de planta cadrada, con dúas alturas que se levantan a través de 28 arcos de medio punto. O teitume das galerías organízase a través de bóveda de crucería estrelada.
b. Claustro da hospedaría. De estilo renacentista. É tamén de planta cadrada, con dous corpos. A planta baixa organízase a través de arcos de medio punto apoiados sobre esveltas columnas xónicas de fuste liso, e no superior por columnas de orde composta con baseas toscanas e collarino estriado.
3. Na fachada monasterial pódese ver a cruz de Caravaca coñecida como “Divina Reliquia”, venerada polos aldeáns para librar ás vides da saraiba. O mosteiro de San Clodio foi pioneiro na introdución da vide no Ribeiro, sendo a orixe dunha viticultura que deu lugar aos hoxe tan afamados viños.
Monasterio de San Clodio
