Historia
Comezou a súa andaina histórica no ano 1137, cando un pequeno núcleo de monxes se retirou á soedade para vivir a experiencia de Deus, integrándose na orde do Císter en 1141, baixo a dependencia de Claraval. Entre as posesións máis antigas e lucrativas que tivo Oseira, podemos mencionar a vila e porto de Marín. A frota pesqueira que alí tiña organizada, fornecía de peixe á comarca e aos propios monxes. En 1552 sufriu un incendio que reduciu a cinzas todos os edificios, excepto o templo. Pensouse no seu traslado, pero finalmente iniciou a reconstrución do mosteiro no mesmo sitio que tivo sempre coa grandiosidade que se pode admirar. A invasión napoleónica non deixou sentir en Oseira o seu peso demoledor, como noutros mosteiros quizá pola súa situación afastada das principais vías de comunicación e por ser difícil o acceso naqueles tempos. Debido a iso, buscaron refuxio no mosteiro non poucos monxes dispersos das súas casas. En 1820 en cambio, foron expulsados os monxes e o mosteiro foi asaltado. Cando regresaron en 1823, atopáronse cun caserón desmantelado, carente de portas, xanelas e mueblaje. En 1835, a consecuencia da desamortización, foi abandonado até 1929, cando se volveu a instalar unha comunidade cisterciense.
Estado actual
O mosteiro está habitado por unha comunidade de monxes cistercienses. Está en magnífico estado, desde a restauración levada a cabo na década de 1980, merecedora do Premio Europa Nostra.
Que ver?
1. Igrexa. É da segunda metade do século XII e gran exemplo da arquitectura cisterciense.
a. Nave central e laterais. A primeira, máis alta e con bóveda de canón apuntado; as laterais máis baixas e con bóveda de canón.
b. Cruceiro. Con cúpula radial do século XIII e decoración de talla de madeira barroca.
2. Dependencias monacais. Conserva numerosos espazos e detalles de gran valor artístico que ademais permiten entender a arquitectura monacal clásica: claustros, celas, refectorio, sala capitular, cociña, solarium e calefactorium, etc.
a. Antiga Sala Capitular. A planta e disposición desta singular sala, construída con probabilidade nas últimas décadas do século XV ou primeiras do XVI, son as mesmas que tiñan as salas capitulares dos mosteiros cistercienses medievais, é dicir unha planta cadrada dividida en nove compartimentos por medio de catro columnas centrais. A orixinalidade dáse, sobre todo nas columnas e bóvedas. As columnas torsionadas e estriadas de molduras retorcidas, decoradas con flores cuadrifolias, asíntanse sobre baseas cilíndricas lisas e apean as bóvedas directamente sobre o fuste, sen capitel.
b. Claustro dos Cabaleiros. Ten unha cronoloxía longa de 1713 a 1759, e unha mesurada composición de arcos de medio punto e xanelas rectas, entre pilastras con rica molduración. Sete arcos, o central máis ancho e balcón no segundo corpo, teñen as ás norte e sur, e nove as outras dúas. Cóbrense as galerías superiores con teitos rasos, nos ángulos escarzanos de cantaría reforzan a estrutura arquitectónica.
c. Claustro dos Medallones. Está inmediato á igrexa e denomínase claustro Regular ou procesional por ser o itinerario das moitas procesións da liturxia monástica e claustro de medallones polos que o adornan. Inicialmente existiu aquí un claustro medieval e logo outro do século XVI, do que proceden os medallones que se aproveitaron como decoración do actual que se comeza cara a 1760 e faise no estilo barroco de placas compostelás que estaban entón de moda.
d. Claustro dos Pináculos. As obras deste gran claustro inícianse nestas últimas décadas do XVI e non se concluirán até 1629. O claustro dos pináculos ten só tres ás, a do oriente, a do mediodía e a do norte. Carece da á do poñente quizá para non privar de luz á sala capitular. É o máis esvelto dos claustros de Oseira. O tres ás, moi estreitas e elevadas, cóbrense con bóvedas de crucería, que descansan sobre pilastras apoiadas en contrafuertes lisos, sen máis decoración que os pináculos na parte máis alta.
Observacións
Menores de 9 anos gratuíto. Non apto para persoas con mobilidade reducida.
Monasterio de Oseira
